حسابداری چیست و انواع آن کدام است؟

حسابداری چیست و انواع آن کدام است؟

در دنیای مدرن و پیشرفته امروز کسب و کارها به سرعت در حال رشد و توسعه هستند. شرکت‌ها برای مدیریت بودجه و امور مالی نیاز دارند تا از خدمات حسابداری بهره‌مند شوند. در این میان حسابداران زیادی هستند که برای ورود به بازار کار به دلیل نداشتن تخصص دچار مشکل هستند. یکی از مهم‌ترین عوامل برای رسیدن به موقعیت مطلوب، استفاده از آموزش‌های تخصصی و مستمر است. با آکادمی حسین فهیمی همراه باشید تا به زبانی ساده و قدم به قدم با مفهوم حسابداری و انواع آن آشنا شوید.

تعریف حسابداری

علم حسابداری شامل بخش‌های مختلفی می‌باشد و هر یک از این بخش‌ها تعریف خاص خود را دارند. از ثبت تراکنش‌های مالی گرفته تا مرتب سازی، بازیابی، خلاصه سازی و ارائه نتایج در گزارش‌ها و تحلیل‌های مختلف همگی در این دسته جای دارند. به بیانی ساده‌تر هر کسب و کاری نیاز دارد تا کارنامه‌ای از معاملات مالی خود در بازه‌ای مشخص را در اختیار داشته باشد. این صورت‌های مالی شفاف موجب می‌شوند تا شرکت‌ها عملکرد بهتری را در آینده داشته باشند و بر مبنای آن تصمیمات آتی را اتخاذ کنند.

تاریخچه حسابداری

جالب است بدانید که طبق نشانه‌ها و کتاب‌های حسابداری کشف شده، اولین حسابداران حدود ۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در ایران به حسابداری مشغول بودند. این علم در طول تاریخ تکمیل شده است و در هزاره اول، توسط فنیقی‌ها سیستم الفبایی برای حسابداری اختراع شده است. با گذشت زمان افراد مختلفی در رشد و ارتقا این علم تاثیر گذاشتند. یکی از این افراد که پدر حسابداری مدرن نام دارد، لوکا پاچیولی (Luca Pacioli) ایتالیایی است. پاچیولی در سال ۱۴۹۴ برای اولین بار سیستم حسابداری دوطرفه ای را که توسط بازرگانان ونیزی مورد استفاده قرار می‌گرفت را مطرح کرد. او اولین کسی بود که سیستم بدهی و اعتبار را معرفی کرد. این سیستم در حال حاضر هم در حسابداری استفاده می‌شود. بعد از انقلاب صنعتی در سال ۱۷۶۰، کسب و کارها به سرعت رشد کردن و نیاز به حسابداری بیشتر از گذشته وجود داشت.

در اواسط دهه ۱۸۰۰ به درخواست ملکه ویکتوریا منشور سلطنتی به وجود آمد و حسابداران توانستند به صورت مستقل مشغول به کار شوند. قبل از به وجود آمد این قوانین حسابداران زیر نظر انجمن‌ وکلا اجازه کار داشتند.

در اواسط همین دهه و در جریانات مربوط به انقلاب صنعتی در بریتانیا، لندن به مرکز اقتصاد جهان تبدیل شده بود. با رشد شرکت‌ها و پیچیده‌تر شدن معاملات تقاضا برای حسابداران متخصص افزایش یافت. برای بهبود روند رشد حسابداران، انجمن حسابداران لندن در سال ۱۹۹۶ به نام انجمن حسابداران خبره (ACCA) تاسیس شد.

انواع بخش‌های حسابداری

حسابداری به روش‌های مختلفی تقسیم می‌شود که در ادامه به برخی از  آنها اشاره می‌کنیم.

۱. حسابداری هزینه

در این روش از حسابداری هزینه‌های ثابت و متغیر مربوط به انجام هر پروژه، فرآیند یا محصول ثبت می‌شود و به صورت دقیق تجزیه و تحلیل صورت می‌گیرد. شرکت‌ها با آگاهی از بودجه مورد نیاز و سودآوری هر قسمت متوجه می‌شوند که کدام قسمت پر سودتر از مابقی مجموعه است. با توجه به این موضوع اقدامات لازم جهت سودآوری بخش‌های دیگر هم صورت می‌گیرد.

حسابداری هزینه به دو بخش حسابداری استاندارد و حسابداری فعالیت تقسیم می‌شود. در حسابداری استاندارد به بررسی کارآمدی نیروی کار، مواد اولیه مناسب و... پرداخته می‌شود تا هزینه‌های واقعی مشخص شود. در حسابداری فعالیت، تمرکز بر روی هزینه‌های اضافی شرکت‌ها است و بر مبنای فعالیت‌هایی است که در هر بخش صورت می‌گیرد.

۲. حسابداری مالی

در حسابداری مالی به موارد مانند ثبت، خلاصه و گزارش تراکنش‌های مالی ناشی معاملات تجاری در یک بازه زمانی خاص پرداخته می‌شود. در واقع در این روش سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد مشخص می‌شود. حسابدار مالی باید اسناد و مدارک شرکت را جمع‌اوری کند و از صحت آنها اطمینان حاصل کند. همچنین باید سندی از لیست حقوق‌ها را تهیه کند و تراز دقیق حساب‌های شرکت را مشخص کند. این حسابداران با ارائه مشاوره مالی می‌توانند به صاحبان کسب و کارها در تصمیمات بعدی برای سودآوری بیشتر، کمک کنند.

۳. حسابداری مدیریتی

در این شاخه از حسابداری، اطلاعات مالی توسط حسابداران گردآوری می‌شود و در اختیار مدیران شرکت‌ها قرار می‌گیرد. این اطلاعات کمک می‌کند تا تصمیم گیری‌های تجاری درباره جریان‌های نقدی، فروش، بودجه بندی و سرمایه‌گذاری آسان‌تر صورت بگیرد. از مزایای این حسابداری می‌توان به مواردی مانند پیش‌بینی مشکلات احتمالی، مدیریت استراتژی، ارزیابی سهام، تحلیل واریانس، تجزیه تحلیل بودجه‌بندی سرمایه و تجزیه تحلیل محصول جدید اشاره کرد.

۴. حسابداری قانونی

در این نوع حسابداری سیستم‌های حسابداری مورد بررسی قرار می‌گیرند و مواردی مانند کلاهبرداری و اختلاس کشف می شود. حسابداران قانونی برای تعیین و محاسبه خسارات اقتصادی باید به تحقیق و ارزیابی امور مالی متعلق به شرکت بپردازد تا مشخص شود که آیا کلاهبرداری امنیتی، کلاهبرداری بیمه‌ای و یا تخلف مالیاتی صورت گرفته است؟

۵. حسابداری مالیاتی

تمرکز اصلی حسابداری مالیاتی بر مالیات‌ها و پرداخت آن است و صورت‌های مالی سالانه شرکت‌ها از اهمیت کمتری برخوردار هستند. حسابداران طبق قوانین کشور به محاسبه صحیح مالیات و تهیه سند مالیاتی مرتبط می‌پردازند. حتی سازمان‌هایی که معاف از مالیات هستند، از حسابداری مالیاتی استفاده می‌کنند، زیرا ملزم به ارائه اظهارنامه سالانه هستند.

۶. حسابداری منابع انسانی

در این زیر شاخه، به شناسایی و اندازه‌گیری داده‌های مربوط به منابع انسانی پرداخته می‌شود تا کمیت هزینه و ارزش کارکنان سازمان مشخص شود. منظور از هزینه منابع انسانی، هزینه‌های مربوط به جذب نیروی انسانی و آموزش کارکنان و ... است. اطلاعات ارزشمندی که از حسابداری منابع انسانی حاصل می‌شود این امکان را فراهم می‌کند تا سرمایه گذاران بتوانند با آگاهی اقدام به سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها کنند.

اهمیت حسابداری

همانطور که اشاره شد هر شرکتی برای مدیریت و ساماندهی امور مالی خود نیاز دارد تا از حسابداران کمک بگیرد. حسابداران می‌توانند به توسعه و صرفه جویی در بودجه کمک کنند. همچنین شرکت‌ها برای دریافت وام نیاز دارند تا از وضعیت مالی خود گزارش شفافی را ارائه کنند و حسابداران می‌توانند این گزارشات را در اختیار مدیران قرار دهند. اطلاعات مالی حاصله از حسابرسی، سود و زیان را مشخص می‌کند و آنها را در تصمیم گیری بهتر یاری می‌کند.

سخن پایانی

در این مطلب از تعریف دقیق حسابداری و انواع آن سخن به میان آوردیم. سعی کردیم تا تاریخچه حسابداری را به صورت کلی بررسی کنیم. در نظر داشته باشید که حسابداری نیازمند آموزش و مهارت کافی است. آکادمی حسین فهیمی آموزش‌های لازم را در اختیار حسابداران نوپا قرار می‌دهد تا از این طریق بتوانند در این حوزه به موفقیت دست پیدا کنند. برای استفاده از این آموزش ها می توانید به مطالب موجود در سایت مراجعه کنید.